فلسفه و اعتقادات تعلیم و تربیت-مجله مادر و کودک گوپی

اگر هدف مدرسه دستیابی به بهبودی آموزشی است مدیر مدرسه چگونه به این هدف نایل میشود؟

● گلیکمان (1990) سه فلسفة تعلیم و تربیت را به صورت زیر ارایه میدهد:

▪ اسنشیالیسم[1]

ناظر آموزشی دانش بدیهی و واقعی را برای پیشرفت عمومی قدرت آموزش معلمان به کار میگیرد.

▪ اکسپریمنتالیسم[2]

ناظرین آموزشی به صورت دموکراتیک با معلمین کار نموده و برای دستیابی به نتایج مؤثر گروهی میکوشند. آنها دانش آموزش را تدوین نموده و روشهای یادگیری مکاشفهای را مورد تشویق قرار میدهند.

▪ اگزیستانسیالیسم[3]

معلمین در روش تدریس خود آزاد هستند. ناظرین آموزشی هیچ گونه دانش یا قضاوتی را اعمال نمیکنند و تنها در مواردی که از آنها درخواست شود کمک مینمایند. فلسفه های تعلیم و تربیتی کلیگمان (1990) به یک سیستم اعتقادی فردی مرتبط بوده و با یک روش نظارت مرتبط میباشد.

نظارت همراه با راهنمایی به این اصل استوار است که آموزش به عنوان علمی با استانداردها و مهارتهای شناخته شده به شمار میآید، نقش ناظران در این بین، دادن آگاهی، راهنمایی، مدلبندی و ارزیابی مهارتهای فوق میباشد.

 

● گسترش و پیشرفت چهارچوب اداری

بیشتر محققین با این مورد موافقند که مدیر مدرسه میزان مؤثر بودن فعالیتهای مدرسه را مشخص مینماید (لین و والبرگ ـ 1987)[4]. مدیر مدرسه به عنوان یک رهبر نقش مهمی را در آغاز نمودن فعالیتها و کمک به اجرا و یا تسهیل آنها ایفا مینماید. میزان حضور مدیر مدرسه برای اجرای این وظایف مشخصکننده میزان موفقیت مدرسه خواهد بود.

تحقیقات ادموند (1979) نشان دادند که مدیران مدارس موفق با روشهای زیر بر روی فعالیتهای مدارس خود تأثیر میگذارند.

1) رفتار، سیاستها و عملکردهای اداریشان بر روی میزان کارآیی مدرسه تأثیر میگذارد.

2) یک تعادل را مابین مدیریت و مهارتهای آموزشی ایجاد مینمایند.

● رهبری آموزشی فردا

سیملی و کونیرز[5] (1991) چنین اعلام مینمایند که آموزش به عنوان یک فعالیت، پیچیده[6]، پویا[7]، در[8] و هوشمندانه[9] به شمار آمده و نمیتوان روش استاندارد و تجویزشدهای را برای آنها مطرح نمود.

ما برای آنکه بتوانیم به نیازهای به شدت متغیر دانشآموزان خود پاسخ دهیم، به معلمین ما باید اجازه تصمیمگیریهای مناسب را بدهیم.

از این رو میتوان گفت که اساس رهبری در مدرسه را معلمین (و والدین دانشآموزان) و مدیر مدرسه تشکیل میدهند. عوامل فوق در خصوص یافتن مشکلات و تشخیص آنها، به صورت فرآیندی که به عنوان رهبری[10] تلقی میشود، فعال هستند.

بنابراین این مدیران مدارس به عنوان رهبرانی تلقی میشوند که رهبری آموزشی را در معلمین تشویق نموده و گسترش میدهند.

بر اساس نظریات کوپر (1989) در این روش از رهبری آموزشی سبب تحصیل در امر یادگیری و کار با معلمین، دانشآموزان و والدین شده و کیفیت آموزشی را ارتقاء میدهند

این ساختاربندی مجدد نیازمند دیدگاههای مختلف در خصوص رهبری است. اهداف مدارس را باید بر اساس مشکلات تشخیص داده شده توسط معلمین و والدین شناسایی نمود. در فرآیند حل مشکلات باید با همکاری دیگران اقدام نمود.

بر اساس تعاریف بامبورگ و آندرو (1990)، رهبران آموزشی دارای مشخصات زیر هستند:

1) تأمینکنندة منابع[11]

الف) کارکنان و منابع موجود در مدارس را در مسیر دستیابی به اهداف مورد نظر هدایت میکنند.

ب) در خصوص نحوة تدریس و موضوع درسی آگاه هستند.

2) منبع آموزشی[12]

الف) براهداف بهبودی مداوم برنامه آموزشی تأکید ورزیده و فعالانه در پیشرفت کارکنان مداخله مینماید.

ب) استفاده از استراتژیهای آموزشی مختلف را تشویق مینماید.

3) یک مرتبطکننده مؤثر [13]

الف) میزان تعهد به اهداف مدرسه را مدلبندی میکند.

ب) اهداف آموزشی و روشهای اجرای طرحهای آموزشی و دستیابی به اهداف را تنظیم مینماید.

ج) بر اساس استانداردهای اجرایی دقیق برای تدوین عملکرد معلمان عمل مینماید.

 

4) دارای یک حضور قابل مشاهده است.

از کلاسها بازدید نموده و در همایشهای کلاسی و یا رشتهای شرکت میکند و در خصوص روش تدریس جهت مباحثه آماده است و به عنوان یک فرد فعال در برنامه پیشرفت شغلی کارکنان مدرسه شرکت مینماید.

● چگونه میتوان یک رهبر آموزشی موفق شد

گلیکمان (1990)[14] مطالب زیادی را در خصوص تبدیل شدن به یک رهبر موفق اعلام مینماید. باید گفت که رهبری آموزشی موفقیتآمیز از سه گروه اصلی تشکیل میشود.

1) اساس دانش

ـ وجود اطلاعات مؤثر

ـ انجام تحقیقات در خصوص مکالمة مؤثر

ـ آگاهی از فلسفه و اعتقادات خود

ـ تغییر دادن تیوری

ـ آگاهی از تیوری موضوعات درسی

2) وظایف

ـ نظارت ـ ارزیابی دستورالعملها و روش تدریس

ـ گسترش تواناییهای کارکنان

ـ گسترش موضوعات درسی

ـ پیشرفت گروهی

ـ تحقیقات

ـ ایجاد جو مثبت در مدرسه

ـ مدرسه و جامعه

3) مهارتها

ـ بینفردی

ـ برقراری ارتباط

ـ مردم

ـ تصمیم ـ گیری

ـ کاربرد

ـ حل مشکلات

ـ فنی

ـ هدفگیری

ـ ارزیابی و طراحی

ـ مشاهده

ـ تحقیق و ارزیابی