خوشبختانه در حال حاضر به دلیل آشنایی بانوان با سرطان پستان و علایم آن و همچنین انجام چکاپ سالیانه، بسیاری از موارد این بیماری در مراحل اولیه کشف شده و در اغلب موارد بدون برداشتن سینه قابل درمان است و این مساله باعث شده که کیفیت زندگی در این بیماران افزایش یافته و بیماران تا مدت طولانی پس از درمان بتوانند از زندگی شاد و بدون نقص عضو لذت ببرند اما در تعدادی از بیماران هم به دلیل تأ;خیر در تشخیص یا درمان، سلول های سرطانی قسمت زیادی از سینه را درگیر کرده و لذا امکان نگه داشتن سینه از بین می رود و تنها راه قطعی درمان برداشتن کامل سینه است. در چنین مواردی است که باید به فکر باز سازی سینه بود تا بیمار از نقص عضو ایجاد شده رنج نبرد. درباره این موضوع با دکتر نسرین السادات علوی، فلوشیب جراحی پستان گفتگو کردیم که می خوانید...
▪ بهترین زمان باز سازی چه وقتی است؟
ـ زمان باز سازی به گسترش بیماری و نوع عمل انجام شده برای بیمار و همچنین نیاز یا عدم نیاز بیمار به انجام درمان های اضافی مانند رادیوتراپی بستگی دارد. مثلا در بیماری که تمام سینه برداشته شده و غدد لنفاوی زیر بغل نیزدرگیر بوده اند، پس از عمل نیاز به رادیوتراپی یا به اصطلاح برق گذاشتن است لذا ترجیح می دهیم که ابتدا درمان ها به طور کامل انجام شود و پس از مدتی که اثرات اشعه روی پوست از بین رفت، باز سازی را انجام بدهیم. در این بیماران برای اینکه پوست جای لازم برای جای گیری پروتز را پیدا کند، ابتدا وسیله ای به نام متسع کننده را زیر پوست و عضله سینه ای قرار می دهیم.
این وسیله مثل بادکنکی است که در ابتدا کاملاً; خالی است و هر چند روز مقداری سرم نمکی داخل آن تزریق می شود که باعث افزایش حجم آن و در نتیجه اتساع پوست می شود و پوست جای کافی برای قرار گیری یک پروتز مناسب را خواهد داشت، سپس متسع کننده در طی یک عمل جراحی کوچک خارج شده و پروتز به جای آن قرار می گیرد. در بیمارانی که پس از عمل نیاز به رادیوتراپی ندارند می توان هم زمان با برداشتن سینه مقداری از پوست را نگه داشت و پروتز را در محل مناسب جای داد. به این روش روش باز سازی هم زمان یا بلا فاصله می گویند.
▪ آیا بازسازی فقط با پروتز قابل انجام است؟
ـ نه، یکی از روش های خیلی خوبی که برای بازسازی سینه هست استفاده از نسج خود بیمار است. مثلا استفاده از پوست و چربی شکم (در قسمت پایین ناف) یا پوست و چربی ناحیه پهلو. در این روش ها نسج لازم را به میزان کافی از شکم یا پهلو برداشته و به محل سینه برداشته شده منتقل می کنیم و عروق آن را نیز پیوند می زنیم.
▪ آیا تمام مراحل در یک جلسه انجام می شود؟
ـ پس از اینکه نسج سینه توسط پروتز یا نسوج خود بیمار جایگزین شد، یک مرحله سر پایی دیگر برای بازسازی سر سینه لازم است که معمولاً; پس از گذشت چند هفته انجام می شود و برای ایجاد قسمت رنگی (هاله) سینه از پیوند پوست یا از تاتو(خالکوبی) استفاده می کنیم.
▪ آیا باز سازی سینه در بانوانی که سال ها از عمل جراحی آنها گذشته است، نیز قابل انجام است؟
ـ بله، بسیاری از بیماران در ابتدا که مبتلا به بیماری می شوند به دلیل هراس از بیماری و افسردگی ناشی از آن به بازسازی فکر نمی کنند ولی پس از مدتی که سلامتی کامل خود را باز می یابند و احساس می کنند که به زندگی طبیعی بازگشته اند به فکر بازسازی می افتند. ما نیز به دلیل بهبود روحیه این بیماران از بازسازی استقبال می کنیم و این کار کاملا قابل انجام است.
▪ آیا موردی هست که در بیماران غیرسرطانی نیاز به برداشتن سینه و باز سازی باشد؟
ـ بله، افرادی که در خانواده آنها ارثی بودن سرطان سینه با انجام آزمایش ژنتیک اثبات شده و به دلیل دارا بودن این خاصیت ژنتیکی احتمال ابتلا به سرطان سینه در آنها بسیار بالاست، می توانند تحت عمل جراحی برداشتن سینه از زیر پوست و باز سازی هم زمان قرار گیرند. در موارد نادری نیز عفونت های سینه بسیار شدید و غیرقابل درمان هستند و پس از اینکه تمامی روش ها برای درمان عفونت امتحان شد. اگر موفق به کنترل عفونت آزاردهنده نشدیم سینه را برداشته و بازسازی می کنیم.
▪ کلا توصیه شما به خانم ها در مورد باز سازی پس از برداشتن سینه چیست؟
ـ ما در ابتدا به بانوان عزیز توصیه می کنیم که در صورت بروز مشکل در سینه خیلی سریع به پزشک مراجعه کنند تا در صورت بدخیم بودن ضایعه درمان لازم در اسرع وقت شروع شود، در این صورت ما در 80 درصد موارد می توانیم سینه را نگه داشته و فقط تومور سرطانی با یک حاشیه از نسج اطراف آن را برداریم و با به کار بردن روش های جراحی زیبایی نه تنها این عمل جراحی باعث به هم خوردن ظاهر آن خانم نخواهد شد بلکه می توان زیبایی وی را ارتقا داد. در صورتی که به هر دلیلی پزشک برداشتن سینه را به بیمار پیشنهاد کرد، بیمار باید قبل از عمل جراحی تمایل خود را به بازسازی به پزشک خود بگوید و با مشورت وی روش مطلوب خود را انتخاب نماید تا اقدامات لازم از همان عمل جراحی اول در نظر گرفته شود.
زهرا نوروزی
روزنامه سلامت www salamat ir