دنیا علیه جدیدترین آنفلوآنزا- مجله مادر و کودک گوپی

در 24 آوریل امسال بود که سازمان بهداشت جهانی برای اولین بار گزارشی مبنی بر بروز یک بیماری شبه آنفلوآنزا منتشر کرد. از آن زمان، طی 5 ماه، آنفلوآنزای خوکی به بزرگ ترین چالش بهداشتی در سال های اخیر بدل شده و جهان پر از جنگ و دعوای امروز را بر علیه خود متحد کرده است. به طور کلی در موارد همه گیری ها و یا هر وضعیت ویژه ای، بررسی رفتار و عکس العمل های گروه های مختلف می تواند از ارزش خاصی برخوردار باشد. در مورد آنفلوآنزای خوکی نیز از سوی دولت ها و سازمان های مختلف رفتارهای متفاوتی دیده شد که گاه بسیار به جا و منطقی می نمود و گاه تنها رفتاری احساسی بود که هیچ نشانه ای از تعقل در آن دیده نمی شد. در این نوشتار قصد داریم به صورت مختصر به بررسی واکنش ها و اقدامات کشورهای مختلف در قبال مساله آنفلوآنزای خوکی بپردازیم...

● آمریکا، همسایه بدشانس

آمریکا این توفیق اجباری را داشت که در همسایگی مکزیک آنفلوآنزا زده باشد. در واقع تشخیص قطعی ویروس آنفلوآنزای خوکی نه در مکزیک، که در آزمایشگاه های مرکز کنترل بیماری های آمریکا اتفاق افتاد. اولین موارد بیماری در کالیفرنیا شناسایی شد و موارد خارج از این ایالت نیز اکثرا یا مسافرت اخیر به مکزیک داشتند و یا با مسافران در تماس بودند.

مدرسه خصوصی سنت فرانسیس نیویورک اولین مکانی بود که برای جلوگیری از گسترش بیماری تعطیل شد. دانش آموزان این مدرسه سفری آموزشی به مکزیک انجام داده بودند و پس از این مسافرت چند مورد ابتلا به بیماری در آنها مشاهده شد. در پاسخ به این شرایط، وضعیت اضطراری در آمریکا اعلام شد اما تاکید شد که اعلام این وضعیت تنها جزیی از یک پروسه بهداشتی است و مردم نباید نگرانی بیهوده داشته باشند. در جهت کاهش جو نگرانی در آمریکا، مرکز کنترل بیماری ها انجام آزمایشات تعیین آنفلوآنزای خوکی را جز در مورد بیماران بد حال ممنوع کرد. تعدادی از مدارس آمریکا به طور موقت تعطیل شدند اما با به روز شدن دستورالعمل مرکز کنترل بیماری ها، اکثر این مراکز به فعالیت خود بازگشتند.

گرچه داروی تامیفلو- دارویی که گفته می شود در حال حاضر روی این آنفلوآنزا موثر است به تعداد کافی ذخیره شده بود اما مقامات بهداشتی تاکید کردند که این دارو اثر پیشگیرانه ندارد و باید فقط در مورد بیماران با علایم شدید استفاده شود. دولت آمریکا همچنین ممنوعیتی برای ورود مسافران و بار از خارج کشور برقرار نکرد اما در فرودگاه ها و به ویژه در مرز مشترک این کشور با مکزیک ایستگاه های بهداشتی برای تشخیص زودرس بیماران و قرنطینه آنها تاسیس شد. در حال حاضر گرچه هنوز واکسن آنفلوآنزای خوکی به طور قطعی آماده نشده است اما مرکز کنترل بیماری های آمریکا توصیه هایی برای تزریق این واکسن ارایه کرده است. افرادی مانند زنان باردار، پرسنل پزشکی و افرادی که دچار بیماری های خاص هستند در اولویت تزریق این واکسن قرار دارند. همچنین این مرکز تاکید کرده است که از آنجا که این واکسن در ابتدا در مقادیر محدود تهیه خواهد شد، انجام توصیه هایی معمول بهداشتی همچنان بهترین روش پیشگیری از این بیماری است.

● مکزیک، اولین نشانه ها

مکزیکی ها شاید تا حدودی مظلوم واقع شده اند. آنها جزو بالاترین موارد مرگ و میر ناشی از آنفلوآنزای خوکی هستند و در عین حال، چون بیماری از مکزیک آغاز شد جهان تا حدودی مکزیکی ها را مقصر می داند. مکزیک مجبور شد در مورد این بیماری شدیدترین اقدامات ممکن را انجام دهد. نیروهای پلیس مکزیک که توسط دولت فراخواند شده بودند، بیش از 6 میلیون ماسک جراحی بین مردم توزیع کردند. گر چه اولین واکنش دولتمردان مکزیک یک ماه بعد از اولین مورد این بیماری اتفاق افتاد اما واکنش مکزیک دربرابر این بیماری بعدها مورد تشویق سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل بیماری های آمریکا قرار گرفت. دولت مکزیک در اولین اقدامات خود، مدارس، موزه ها و کلیه اماکن عمومی مکزیکوسیتی را تا روز 6 می تعطیل اعلام کرد.

گرچه در نهایت مکزیک توانست تا حدودی گسترش آنفلوآنزای خوکی را کنترل کند اما این بیماری میلیارد ها دلار به اقتصاد این کشور و به ویژه صنعت توریسم صدمه زد.

● زیاده روی به سبک چینی

چینی ها مساله آنفلوآنزای خوکی را به قدری جدی گرفتند که باعث شد دولت مکزیک رسما به چین اعتراض کند و سیاست های بهداشتی این کشور را زیر سوال ببرد. دولت چین، گرچه تا ماه می هیچ موردی از مرگ در اثر این بیماری را گزارش نکرده بود اما خیلی زود در فرودگاه ها و مبادی ورودی کشور ایستگاه های بهداشتی و همچنین دستگاه های کنترل دمای بدن را قرار داد تا در صورت لزوم افراد مشکوک را قرنطینه کند. در دوم ماه می، دولت چین برخلاف توصیه های سازمان بهداشت جهانی، تمام پروازهای مکزیک به شانگهای را لغو کرد. تعدادی از مسافران مکزیکی را بدون داشتن علایم بیماری- قرنطینه کرد و با یک پرواز اختصاصی توریست های چینی را از مکزیک به چین برگرداند. آنها حتی کشور مکزیک را که قرار بود به عنوان میهمان افتخاری در جشنواره غذای شانگهای شرکت کند، از این فستیوال حذف کردند.

در ماه سپتامبر چین اعلام کرد که بر اساس نوعی داروی خانگی، یک واکسن ویژه این بیماری تهیه کرده است که با یک بار تزریق، در افراد ایجاد ایمنی می نماید.

● دست ها را باید شست!

در این میان واکنش سازمان بهداشت جهانی نیز قابل بررسی است. این سازمان به تازگی به بررسی عکس العمل کشورهای مختلف پرداخته و سعی کرده است بر اساس شدت و ضعف این عکس العمل ها توصیه هایی را منتشر کند تا به قول معروف نه سیخ بسوزد و نه کباب. این سازمان به طور مثال مساله تعطیلی مدارس در زمان شیوع بیماری هایی چون آنفلوآنزای خوکی را بررسی کرده است. بر اساس این بررسی ها، تعطیلی مدارس تنها در زمانی کارایی دارد که در ابتدای شیوع بیماری، یعنی در زمانی که کمتر از یک درصد از جمعیت جامعه مبتلا شده اند، صورت گیرد. همچنین بستن مدارس تنها در شرایطی مفید است که اطمینان حاصل شود که در زمان های تعطیل بودن کلاس ها، کودکان وقت خود را در منزل خواهند گذراند و نه در سایر اماکن عمومی. در واقع بسته شدن مدارس بدون برنامه ریزی برای اوقات بی کاری کودکان، تنها محل تجمع آنها را از مدرسه به سطح کوچه و خیابان تغییر خواهد داد.

از طرفی دیگر باید فواید و مضرات تعطیلی مدارس کاملا سنجیده شود. این اقدام باید تنها بر اساس مدارک علمی و نه خواست جامعه و اصرار والدین اتفاق بیفتد. باید به این موضوع توجه شود که گرچه به نظر می رسد تعطیلی مدارس می تواند با کمتر کردن تماس کودکان و کاهش شیوع بیماری، باعث کاهش فشار بر شبکه درمان شود، از سوی دیگر می تواند کارایی کادر پزشکی را به شکل قابل توجهی کاهش دهد زیرا اکثر اعضای کادر پزشکی خود والدین دانش آموزان هستند.

در کنار اخبار پر سر و صدای آماده شدن واکسن آنفلوآنزای خوکی در اوایل ماه اکتبر و همین طور وحشت از بروز موارد مقاوم به داروی تامیفلو، سازمان بهداشت جهانی سعی می کند با خونسردی، اصول اولیه مراقبت در برابر چنین بیماری هایی را به مردم یادآوری کند و پیشگیری را مقدم بر درمان بشمرد، چنان که در صفحه مربوط به آنفلوآنزای خوکی در پایگاه اینترنتی سازمان بهداشت جهانی، یکی از مهم ترین یافته ها، یک بروشور کامل در مورد نحوه صحیح شستن دست است!