سرفه ای به رنگ سیاه- مجله مادر و کودک گوپی

سیاه سرفه نوعی عفونت شایع تنفسی است که توسط باکتری بوردتلا پرتوسیس ایجاد می شود. این بیماری را باید در هر نوجوان یا بزرگسال دچار سرفه حاد که بیش از دو هفته طول کشیده است، حتی در صورت کامل بودن ایمن سازی، مد نظر داشت...

● چرا این تشخیص از نظر دور می ماند؟

از زمانی که واکسیناسیون رایج شده است، به غلط تصور می شود که بروز سیاه سرفه پایین آمده است و به همین جهت تشخیص آن در سطح مراقبت های اولیه کمتر از میزان واقعی است. نمودهای بالینی کلاسیک سیاه سرفه از قبیل "صدای بلند" در شروع دم (می توانید آن را در پایگاه اینترنتی bmj.com بشنوید)، ممکن است در کودکان بزرگتر و بزرگسالانی که ایمن شده اند، تظاهر ناچیزی داشته باشند. به علاوه، امکان دارد بسیاری از پزشکان ندانند که یک آزمون تشخیصی سرولوژیک ساده برای این بیماری وجود دارد.

● اهمیت این مساله چقدر است؟

سرفه پایدار بدون توجیه می تواند منجر به دیسترس و اضطراب شود و بیمار را در معرض بررسی های تشخیصی گسترده، انواع درمان ها و ارجاعات نامتناسب قرار دهد. از طرفی، تشخیص و درمان زودهنگام با اریترومایسین می تواند از انتقال عفونت توسط بیماران در داخل و خارج از خانه پیشگیری کند. این مساله به ویژه در شیرخواران خردسال که ممکن است دچار عوارضی شدید نظیر نارسایی تنفسی و مرگ شوند، حایز اهمیت است. مساله دیگر این که اعلام همه موارد سیاه سرفه توسط پزشکان مراقبت های اولیه و مراقبت پیگیرانه دقیق از موارد اثبات شده بیماری از نظر آزمایشگاهی، برآوردی بهتر از کارآیی واکسن و بار بیماری در جامعه فراهم می کند.

● چگونه تشخیص داده می شود؟

▪ نمودهای بالینی

سرفه حاد پایدار به مدت بیش از دو هفته بدون صدای بلند دمی که مشخصه سیاه سرفه است، می تواند تنها علامت سیاه سرفه باشد. علایم ابتدایی که تا دو هفته طول می کشند، عفونت ساده مجاری تنفسی فوقانی را تقلید می کنند. این دوره، آلوده کننده ترین دوره بیماری است. ممکن است دوره های حمله ای سرفه تا شش هفته تداوم یابد ولی با عفونت های تنفسی بعدی نیز مجددا عود می کند. در چین به سیاه سرفه، سرفه صدروزه گفته می شود. سرفه در تمام گروه های سنی، فارغ از وضعیت ایمن سازی، به طور متوسط تا 3 ماه طول می کشد.

▪ بررسی های تشخیصی

کشت ارگانیسم بوردتلا پرتوسیس بدون جمع آوری صحیح نمونه سواب بینی یا نمونه نازوفارنکس، دشوار است؛; جمع آوری هیچ یک از این نمونه ها در مراقبت های اولیه، ساده نیست. در 3 هفته اول دوره سرفه، حساسیت کشت از 45-15 به حد صفر افت پیدا می کند و با درمان آنتی بیوتیکی، ایمن سازی قبلی و جابه جایی ظرف نمونه نیز افت بیشتری حاصل خواهد شد.

سرولوژی، آزمون تشخیصی خونی توصیه شده در سطح مراقبت های اولیه است و در بسیاری از کشورها به صورت روتین مورد استفاده قرار می گیرد: یک نوبت افزایش در IgG ضد سم سیاه سرفه، حساسیت 76 و ویژگی 99 در تشخیص سیاه سرفه در تمام گروه های سنی دارد. اخیرا روش های سنجش سطح IgG ضد سم سیاه سرفه در بزاق دهان نیز رواسازی شده اند؛; استفاده از این روش های تشخیصی در مراقبت های اولیه، سریع و ساده است و اخیرا در انگلستان، در دسترس قرار گرفته اند.

● چگونه درمان می شود؟

سیاه سرفه باید گزارش شود. درمان بر پیامد بیمار تاثیری ندارد ولی اگر اریترومایسین ظرف 21 روز از شروع علایم تجویز شود، دوره سرایت بیماری را کم و از انتقال آن به اعضای خانواده جلوگیری می کند. یک دوره هفت روزه کافی است. پروفیلاکسی با اریترومایسین باید برای تمام افراد خانواده هایی که نوزاد آسیب پذیر ایمن سازی نشده یا دارای سابقه واکسیناسیون ناقص دارند، انجام شود. بیماری در شیرخواران، شدید و نیازمند ارجاع به مراقبت های سطح دوم است.

▪ نکات کلیدی

ـ تشخیص سیاه سرفه را در هر بیماری که سرفه حاد پایدار بیش از دو هفته دارد، در نظر داشته باشید.

ـ یک نوبت تیتر افزایش یافته IgG بر ضد سم سیاه سرفه، از ویژگی 99 در تشخیص برخوردار و آزمون توصیه شده در مراقبتهای اولیه است.

ـ اریترومایسین خوراکی در 21 روز ابتدای سرفه، ممکن است از انتقال بیماری جلوگیری کند.

ـ اطلاع همه موارد سیاه سرفه توسط پزشکان مراقبت های اولیه و مراقبت پیگیرانه دقیق از موارد اثبات شده آزمایشگاهی، برآوردی بهتر از کارآمدی واکسن و بار بیماری در جامعه فراهم می کند.

● سناریوی بالینی

دختر 17 ساله ای با سابقه سرفه 3 هفته ای مراجعه می کند. سرفه او را شب ها بیدار نگه می دارد و حملات سرفه او همکلاسی هایش را مضطرب می کند. ایمن سازی او کامل است. پزشک عمومی او درخواست سرولوژی برای آنتی بادی IgG ضد سم سیاه سرفه می کند که بالا گزارش می شود و نشانگر عفونت اخیر با بوردتلا پرتوسیس است.

● چقدر شایع است؟

سیاه سرفه در انگلستان یک بیماری قابل گزارش از نظر قانونی است ولی گزارش موارد این بیماری پایین است. با این حال، شواهد اپیدمیولوژیک نشان می دهند که سیاه سرفه در نوجوانان و بزرگسالان، همچنان یک بیماری بومی است. شماری از مجموعه موارد بالینی بین المللی، مواردی از نوجوانان و بزرگسالان دچار سرفه دوهفته ای یا بیشتر را گزارش نموده است و حاکی از این موضوع است که حدود 20 افراد، شواهدی از سیاه سرفه اخیر داشته اند. بررسی های سرولوژیک نشان داده اند که سیاه سرفه به طور مکرر در زندگی بزرگسالان روی می دهد و تخمین زده می شود که افراد علیرغم ایمن سازی، تا 3 بار در طول زندگی خود این بیماری را تجربه کنند.