خسته از کم خونی

عارضه کم خونی زمانی بروز می کند که خون، فاقد هموگلوبین کافی است. هموگلوبین به گلبول های قرمز خون د ر حمل اکسیژن از ریه ها به تمام اند ام های بد ن کمک می کند . کم خونی انواع مختلفی د ارد که د ر زیر به آن اشاره می کنیم:

1) کم خونی ناشی از فقر آهن:

کم خونی ناشی از فقرآهن از شایع ترین نوع بیماری کم خونی است. فقر آهن زمانی بروز می کند که بد ن فاقد آهن کافی است. بد ن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز د ارد . این حالت، معمولاً; د ر اثر از د ست د اد ن خون به د لیل مشکلاتی همچون عاد ت ماهانه طولانی، زخم های د اخلی، پولیپ های رود ه یا سرطان رود ه بروز می کند . همچنین، رژیم غذایی فاقد آهن کافی می تواند منجر به بروز این حالت شود . د ر د وره بارد اری نیز عد م وجود آهن کافی برای ماد ر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن می شود . بد ن می تواند با مصرف مواد غذایی مانند گوشت گاو، اسفناج، عد س، سیب زمینی کباب شد ه با پوست و تخمه گل آفتابگرد ان، آهن مورد نیاز خود را به د ست آورد .

2) کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین:

معمولاً; این نوع کم خونی د ر اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین 12ـB بروز می کند . این ویتامین ها د ر سالم نگهد اشتن خون یا سیستم عصبی به بد ن کمک می کنند . د ر این نوع کم خونی، بد ن گلبول های قرمز خونی تولید می کند که نمی توانند اکسیژن را به خوبی انتقال د هند . قرص های مکمل حاوی فولیک اسید می توانند این نوع کم خونی را د رمان کنند . فولیک اسید را همچنین می توان از مصرف د انه ها و بنشن ها، مرکبات و آب میوه ها، سبوس گند م و سایر غلات، سبزیجات برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صد ف و کبد به د ست آورد . گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص د هد که علت این بیماری، کمبود ویتامین 12ـB است. این حالت معمولاً; د ر افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز می کند که د ر حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است. عد م د ریافت ویتامین 12ـB کافی می تواند موجب کرخی و بی حسی د ست ها و پاها، مشکلات د ر راه رفتن، از د ست د اد ن حافظه و مشکلات بینایی شود . نوع د رمان بستگی به عامل مولد بیماری د ارد ، اما به هر حال مصرف ویتامین 12ـB ضروری است.

3) بیماری های نهفته:

بیماری های خاصی وجود د ارند که می توانند به توانایی بد ن د ر تولید گلبول های قرمز خونی آسیب برسانند . برای مثال، افراد مبتلا به بیماری های کلیوی به ویژه بیمارانی که د یالیز می شوند د ر معرض ابتلا به کم خونی قرار د ارند . کلیه های این بیماران قاد ر به ترشح هورمون های کافی برای تولید گلبول های خونی نیستند و د ر هنگام د یالیز نیز آهن از د ست می د هند .

4) بیماری های خونی ارثی:

اگر د ر خانواد ه، سابقه بیماری خونی وجود د اشته باشد ، احتمال ابتلا به آن د ر افراد د یگر نیز افزایش می یابد . یکی از امراض خونی ارثی، کم خونی گلبول های د اسی شکل است. به جای تولید گلبول های قرمز خونی طبیعی که به راحتی د رون رگ های خونی حرکت می کنند ، گلبول های د اسی شکل حرکت سختی د اشته و د ارای لبه های خمید ه هستند . این گلبول ها نمی توانند د ر رگ های خونی ظریف به آسانی حرکت کنند و د ر نتیجه مسیر رسید ن خون به اعضای بد ن را مسد ود می کنند . بد ن گلبول های قرمز د اسی شکل را نابود می کند ، اما نمی تواند با سرعت کافی انواع طبیعی و سالم جد ید ی را تولید کند . این امر موجب بروز کم خونی می شود .

نوع د یگری از کم خونی ارثی، تالاسمی است. تالاسمی زمانی بروز می کند که بد ن، ژن های ویژه ای را از د ست می د هد و یا ژن های غیر طبیعی مختلف از والد ین به کود ک ارث می رسد که به نحوه تولید هموگلوبین تاثیر منفی می گذارند .

5) کم خونی آپلاستیک:

آپلاستیک، نوع ناد ری از کم خونی است و زمانی بروز می کند که بد ن به اند ازه کافی گلبول قرمز تولید نمی کند . این حالت، د لایل مختلفی د ارد که عبارتند از:

▪ روش های د رمانی سرطان ها (پرتود رمانی و شیمی د رمانی)

▪ قرار گرفتن د ر معرض مواد شیمیایی سمی (مانند مواد مورد استفاد ه د ر برخی حشره کش ها، رنگ و پاک کنند ه ها و شویند ه های خانگی)

▪ برخی د اروها (مانند د اروهای مخصوص د رمان روماتیسم مفصلی)

▪ بیماری های خود ایمنی (مانند لوپوس)

▪ عفونت های ویروسی که بر تراکم استخوانی تاثیر می گذارد . نوع د رمان بستگی به میزان حاد بود ن کم خونی د ارد . این بیماری را می توان با تعویض خون، مصرف د ارو و یا پیوند مغز استخوان د رمان کرد . کم خونی برای پیشرفت د ر بد ن به گذر زمان احتیاج د ارد . د ر آغاز ممکن است هیچ علایمی بروز نکند و یا علایم بیماری بسیار خفیف باشد ، اما با پیشرفت بیماری می توان شاهد علایمی چون خستگی، ضعف، عد م توانایی د ر کار و تحصیل، کاهش د مای بد ن، پرید گی رنگ پوست، ضربان قلب سریع، کوتاهی تنفس ها، د رد سینه، سرگیجه، تحریک پذیری، کرخی و سرد ی د ست ها و پاها و سرد رد بود . تشخیص این بیماری با انجام یک آزمایش خون امکانپذیر است. د ر صورت مثبت بود ن جواب آزمایش و ابتلا به کم خونی، انجام آزمایشات د یگری نیز برای تشخیص نوع آن ضروری است. انتخاب نوع د رمان کم خونی بستگی به علت بروز آن د ارد . برای مثال، نحوه د رمان کم خونی گلبول های د اسی شکل با نحوه د رمان کم خونی ناشی از رژیم غذایی فاقد آهن یا فولیک اسید متفاوت است. از این رو برای کشف بهترین روش معالجه باید به متخصص مربوطه مراجعه کرد . به روش های گوناگون می توان مانع از بروز برخی انواع کم خونی شد که مجموعه ای از آنها د ر زیر آمد ه است؛; * مصرف غذاهای حاوی آهن زیاد از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، میوه های خشک شد ه، عد س و لوبیا، سبزیجات سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم و یا غله های حاوی آهن غنی شد ه.

▪ مصرف مواد خوراکی که جذب آهن را د ر بد ن افزایش می د هد مانند آب پرتغال، توت فرنگی، کلم و یا سایر میوه ها و سبزیجات حاوی ویتامین C.

▪ خود د اری از نوشید ن قهوه و چای همراه با وعد ه های غذایی چرا که این نوشید نی ها جذب آهن د ر بد ن را د شوار می کند .

▪ کلسیم جذب آهن را مشکل می کند . برای مصرف کلسیم به میزان مناسب و کافی باید با پزشک متخصص مشورت کرد .

▪ اطمینان از مصرف کافی فولیک اسید و ویتامین 12ـB د ر رژیم غذایی

▪ مشاوره با پزشک برای خورد ن قرص های مکمل آهن چرا که مصرف این قرص بد ون مشورت با فرد متخصص صحیح نیست. این قرص ها د ر د و نوع فروس و فریک ارایه می شوند . جذب فروس د ر بد ن بهتر صورت می گیرد ؛; اما اثرات جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال د ر پی د ارد با این حال این اثرات را می توان با کمک برخی اقد امات کاهش د اد ، از آن جمله اینکه ابتد ا با نیمی از د وز تجویز شد ه شروع کرد و به تد ریج آن را به د وز کامل رساند .

قرص را د ر د وزهای تقسیم شد ه مصرف کرد . قرص را همراه با غذا مصرف کرد و اگر نوعی از قرص آهن مشکلاتی ایجاد می کند با متخصص مربوطه برای مصرف نوع د یگر مشورت کرد .

▪ زنانی که بارد ار نیستند اما د ر سن بارد اری قرار د ارند ، باید هر پنج تا د ه سال، یکبار آزمایش کم خونی بد هند .

این امر حتی د ر شرایط سلامت باید صورت گیرد . انجام این آزمایش ها باید از زمان نوجوانی آغاز شود .