بحث اسهال در شیرخواران و اطفال بسیار پیچیده میباشد که برای بصورت خلاصه به نکات مهم ان اشاره میشود . بنا بر یک اصل در مورد اجابت مزاج شیرخواران از سه بار دفع مدفوع در یک روز تا روزی سه بار طبیعی محسوب میگردد . بطور کلی در درمان اسهال مهمترین نکته تامین اب و الکترولیتهای بدن میباشد و تا وقتی که مطمین به وجود عامل عفونی در اسهال نباشیم به هیچ وجه نیاز به استفاده از انتی بیوتیک نمیباشد. در بررسی کودک مبتلا به اسهال ابتدا باید در مورد کاهش حجم مایعات بدن کودک مطمین شویم برای این کار باید مناطقی مانند مخاط داخل دهان را بررسی کنیم اگر دهان کودک خیس و پراب بود هنوزحجم مایعات بدن در حد قابل قبول است . مورد بعدی گود رفتن چشم بیمار است که در صورت وجود این حالت نشاندهنده کم ابی شدید کودک میباشد و همچنین مسیله بعدی قوام پوست کودک است که در صورت کم ابی شدید پوستی که با دست جمع شود به راحتی به حالت اول باز نمیگردد که اینهم نشاندهنده کم ابی بدن کودک است
● مهمترین نکته در کودک مبتلا به اسهال وجود و حجم ادرار کودک میباشد اگر کودک ادرار نداشته باشد و یا حجم ادرار شدیدا کم شده باشد نشان دهنده کمبود شدید مایعات است و نیازمند درمان پزشکی و مراجعه صددرصد به پزشک را دارد .
● توجه : در شیرخواران مبتلا به اسهال به هیچ وجه نباید شیر مادر قطع شود بلکه باید جهت جبران مایع از دست رفته تا حد ممکن دفعات تغذیه با شیر را افزایش داد.
بسیاری از شیرخواران در هنگام دندان در اوردن دچار اسهال میشوند که بعضی از مادران انرا ناشی از دندان میدانند در حالی که دلیل علمی برای این مطلب وجود ندارد و تنها موردی که میتواند در این مورد دخیل باشد به دهان بردن هر چیز از جانب کودک در این سن میباشد که میتواند به علت الوده بودن باعث اسهال هم بشود .
● درمان
همانطور که گفته شد مهمترین نکته در درمان اسهال تامین مایعات و املاح بدن ( که در اثر اسهال کاهش یافته است) میباشد
اولین و شاید مهمترین دارو که استفاده بسیار راحتی دارد او آر- اس(ors ) میباشد
در مورد نحوه استفاده از این محلول مسایل زیادی برای مادران محترم وجود دارد . بطور کلی محلول او-ار-اس دستور العمل مشخص و واضحی دارد . یک بسته پودر را باید در یک لیتر اب (معادل سه تا چهار لیوان اب بسته به اندازه لیوان ) بطور کامل حل کرد و در مدت بیست و چهار ساعت ( بسته به حجم اب از دست رفته ) انرا مصرف نمود .
● مسیله مهم در ساختن او-ار-اس اینست که محلول تهیه شده را نباید با با چیز دیگری مخلوط کرد .محلول او- ار- اس به علت مخلوط بودن شکر و نمک خوش طعم نمیباشد ولی باید با همین طعم مصرف شود و ماده دیگری با آن مخلوط نشود .
مادران محترم میتوانند در مواقع لزوم محلول فوق را با مخلوط کردن دو قاشق مربا خوری نمک و یک قاشق مربا خوری شکر در یک لیتر اب ( البته فقط در مواقع اورژانس چرا که محلول او-ار-اس در تمامی داروخانه ها موجود است و برای تهیه ان نیازی به نسخه پزشک نمیباشد ) تهیه نمایند .
مصرف داروهای دیگر مانند انتی بیوتیکها با توجه به تنوع علت اسهال و تخصصی بودن ان بهیچ وجه بدون مراجعه به پزشک توصیه نمیگردد.
در خاتمه اگر بخواهیم بطور خلاصه در مورد اسهال جمع بندی داشته باشیم اینست که هنگامی کودکمان مبتلا به اسهال است شدیدا مراقب کاهش حجم مایعات بدن وی باشیم ( خیس بودن دهان . چروکیده نبودن پوست گود نرفتن چشم) و در صورت عدم شرایط فوق همراه با شروع محلول او-ار-اس به پزشک مراجعه کنیم .
● نکات پرستاری
▪ مدفوع نوزاد و شیرخوار قوام شل داشته که علت آن عبور سریع غذا از سیستم گوارشی می باشد . همزمان با تکامل سیستم گوارش ، مدفوع نیز تدریجا ظاهری مثل فرد بالغ پیدا می کند
▪ نوزادان اکثرا چربیهای موجود درشیر انسان را جذب می کنند ولی در جذب چربی مربوط به شیر گاو دچار اشکال می شوند .
▪ اسهال با آبکی بودن یا افزایش تعداد دفعات مدفوع نسبت به مدفوع طبیعی مشخص می شود . مدفوع در شیرخوارانی که از پستان مادر تعذیه می شوند ممکن است چند بار در روز باشد در حالیکه تعذیه با شیرخشک سبب می شود روزانه و یا دو روز یکبار اجابت مزاج داشته باشند . پس دغعات اجابت مزاج با توجه به نوع تعذیه شیرخوار متفاوت است .
● عوامل ایجاد کننده اسهال
▪ غذا : ترکیب نامناسب شیر یا شیوه تغذیه ، تغذیه بیش از حد
▪ عفونتها سیستم گوارشی : کبوتر خانگی یا مرغ ممکن است منشاء عفونتهای سالمونلایی خانه را فراهم سازد به این دلیل کودکان پس از دست زدن به این پرندگان باید دستهای خود را حتما بشویند .
▪ عفونتهای غیر گوارشی : مثل عفونت سیستم تنفسی یا اداری یا گوش میانی
▪ مصرف آنتی بیوتیکها : چون باکتریهای طبیعی روده را تغییر می دهند
▪ تنش عاطفی : خستگی زیاد یا هیجان
▪ حساسیتهای غذایی
▪ یکسری بیماریهای : مثل سوء جذب ( سلیاک ) یا عیوب روده
● به مسایل زیر حتما توجه کنید .
▪ وجود خون در مدفوع
▪ وجود تب و دل درد
▪ کاهش هوشیاری
سحر میرشاهیhttp www koodakan org Cnslt magh m06 htm
بانک مقالات فارسی