بازتوانی پس از سکته مغزی

فشار خون بالا، گرفتگی عروق، بیماری قند، چربی بال، بیماریهای قلبی، مصرف الکل و سیگار، سابقه خانوادگی و پیری و سالمندی از جمله عواملی هستند که در ایجاد سکته مغزی شرکت دارند.

درجات متفاوتی از ناتوانی از جمله فلج یک طرف بدن شامل فلج صورت و دهان، سختی کلام، بی اختیاری ادرار، مشکل در بلع، گفتار، فهم و درک ارتباطات شفاهی و نوشتاری، خنده یا گریه بی دلیل، کندی و مشکل در نیمی از میدان بینایی. در مراقبت از فردی که دچار سکته مغزی شده موارد زیر مهم هستند:

▪ درک بیمار و آگاهی از بیماری، عوارض و ناتوانی های ناشی از آن.

▪ ایجاد محیطی امن بخصوص برای بیمارانی که فقط دید نیمی از میدان بینایی را دارند.

▪ به محض اجازه پزشک هر چه زودتر بایستی ورزشهای مختلف را برای فرد شروع کرد(چون پس از سکته، عضلات شل و نرم هستند و بعد از آن سفت و سخت شده و مفاصل و عضلات تغییر شکل می دهند.) در بیمارانی که فلج یک طرفه دارند باید به کمک سمت سالم اعضای فلج حرکت دار شوند(در صورت وجود هرگونه مقاومتی نباید به مفاصل فشار آورد).

▪ اگر بیمار هشیار نیست باید وی را به یک طرف(نه روی سمت فلج) خواباند و هر 2ساعت یکبار تغییر وضعیت داد.

▪ برای بیماران هشیار ورزشهای مختلف مثل قل خوردن به یک طرف، بلند شدن و نشستن از حالت خوابیده به پشت، می توانند کمک موثری باشند.

برای راه رفتن بیمار به این نکات دقت نمایید:

▪ قبلا آمادگی های لازم برای راه رفتن را با ورزش های سبک برای بیمار ایجاد کنید(مثلا قبل از راه رفتن، از نرده های موازی برای تمرین راه رفتن و ایجاد تعادل استفاده کنید).

▪ توانایی بیمار نیمه فلج را جهت راه افتادن بسنجید و در صورت نیاز عصای چهارپایه یا عصای معمولی در اختیارش بگذارید.

▪ یک نفر برای کمک در سمت فلج بیمار بایستد، چون بیمار تمایل به افتادن به همین سمت را دارد.

▪ مراحل راه رفتن باید چنین باشد: بیمار بایستد، وزنش را روی هر دو پا بیاندازد، عصا را در دست سمت غیرفلج بگیرد، ابتدا عصا را جلو ببرد سپس پای سمت فلج را جلو ببرد و در انتها پای سمت غیرفلج را بجلو ببرد.

در برقراری ارتباط با این بیماران به نکات زیر توجه نمایید:

▪ قبل از هر کاری توانایی های بیمار را ارزیابی و نقایص وی را با عینک، سمعک و دندان مصنوعی برطرف کنید(زیرا برای یک ارتباط موثر و صحیح، بیمار باید شما را ببیند، صدای شما را بشنود و تا جایی که ممکن است قادر به درست صحبت کردن باشد)، سپس در برقراری ارتباط موثر بکوشید.

▪ کارهایی که از بیمار می خواهید ساده و در جملات کوتاه و واضح بیان نمایید.

▪ گاهی جملات خودتان را تکرار نمایید.

▪ هر مرحله از کاری را که از او می خواهید، بطور عملی به او نشان دهید.

▪ صبور باشید و به بیمار وقت کافی بدهید.

▪ بیمار را تشویق کنید حتی برای اینکه سعی کرده است(حتی وقتی موفق نمی شود).

▪ بیمار را به صحبت کردن تشویق کنید نه اینکه از قبل نیازهای او را پیش بینی نمایید.

▪ موقع صحبت کردن روبروی بیمار بایستید و آرام و شمرده صحبت کنید.

▪ در برقراری ارتباط بایستی محیط اطراف آرام و بدون صداهای اضافی و مزاحم(تلویزیون، رادیو و...) باشد.

▪ خیلی بیمار را حمایت نکنید ولی در ضمن عیب جو و منتقد نباشید.

▪ بهتر است تمرین صحبت کردن صبحها یا پس از ساعت استراحت بیمار و در مدت کوتاه کمتر از 51دقیقه باشد.

▪ در بیمارانی که ناتوانی در بخاطر آوردن اسم اشیا باشد کارتهای مخصوصی که شامل اسم و شکل اشیا باشد تهیه کنید و اینها شامل اشیایی است که بیشتر مورد استفاده بیمار است و با نشان دادن آنها اسم شی را دوباره به بیمار بیاموزید.

● مشکلات این بیماران در برقراری ارتباط:

▪ اغلب این بیماران در همه جوانب مثل صحبت کردن، نوشتن، خواندن، ژست و زبان اشاره دچار مشکل می شوند.

▪ گاهی بیمار ناتوانی در بخاطر آوردن اسم اشیا دارد و لذا نمی تواند جملات را کامل ادا کند.

▪ گاهی بیمار صحبت شما را می فهمد و می داند که چه باید در پاسخ بگوید ولی کلمات درستی را ادا نمی کند مثلا بجای کلمه(میز) می گوید(صندلی).

▪ گاهی ژست ها در بیمار قاطی می شوند مثلا بیمار می خواهد بگوید(نه) ولی سرش را به علامت(بله) تکان می دهد.