آنفلوانزای مدل سال

آنفلوانزا از جمله بیماری های ویروسی شایع فصل سرما است و سالانه 250 تا 500 هزار بیمار در جهان، جان خود را در اثر ابتلا به این بیماری از دست می دهند.

مطابق با تحقیقات انجام شده، شمار مبتلایان آنفلوانزا و مرگ ومیر ناشی از آن در کشورهای صنعتی بویژه در دوران سالمندی، بیشتر گزارش شده است. علاوه برموارد نامبرده، باتوجه به اهمیت کاهش سرانه سالیانه بهداشت و موارد بستری شده و در نهایت پیشگیری از شمار تلفات بیماری، نیاز به ارایه خدمات ویژه از جمله تزریق واکسن آنفلوانزا احساس می شود.

نخستین اقدام مؤ;ثر برای کنترل آنفلوانزا در سال 1940، با تهیه واکسن ضد آنفلوانزا انجام شد و در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفت.

پس از انجام مطالعات و تحقیقات گسترده، این واکسن به تولید انبوه رسید و امروز با رشد و گسترش تکنولوژی مولکولی، محققان در تلاش هستند تا با استفاده از روش تغییرات ژنتیکی ژن های آنفلوانزا، نوع جدیدی از این واکسن را تهیه کنند.

● واکسن آنفلوانزا

مطالعات و بررسی ها نشان داده است دریافت واکسن آنفلوانزا روشی مؤ;ثر و باصرفه در پیشگیری از ابتلا به این بیماری است و گفته می شود با تزریق این واکسن تا 75 درصد از میزان بستری شدن بیماران مبتلا به آنفلوانزا کاسته می شود.

● آنفلوانزا چیست؟

آنفلوانزا نوعی بیماری ویروسی است که با علایمی مانند تب، سرفه، لرز، گلودرد، سردرد و درد ماهیچه همراه است و علایم بیماری معمولاً; یک تا چهار روز پس از تماس با فرد ناقل، ظاهر می شود.

در بیشتر افراد علایم آنفلوانزا از درجه کم تا متوسط متغیر است اما در افراد مسن یا کودکان این علایم شدیدتر بروز کرده و در افراد مسن گاه باعث مرگ ومیر می شود.

برخلاف بسیاری از انواع ویروس ها، درمان هایی برای آنفلوانزا وجود دارد، اما باید توجه داشت حداکثر زمان مفید برای انجام اقدامات درمانی 48 ساعت پس از مشاهده علایم بیماری است.

● انواع واکسن آنفلوانزا واکسن تزریقی

این نوع واکسن حاوی ویروس زنده نبوده و باعث بروز آنفلوانزا نمی شود. این واکسن در واقع واکسن غیرفعالی است که شامل ویروس های کشته شده است. استفاده از این واکسن تزریقی برای کودکان بالای شش ماه، و افراد سالم و همچنین کسانی که از بیماری های مزمن رنج می برند، توصیه شده است.

● واکسن اسپری بینی

این واکسن از ویروس های زنده و ضعیف شده آنفلوانزا تهیه می شود و مانند نوع تزریقی باعث بروز آنفلوانزا در فرد نمی شود. اگرچه گاهی با آبریزش بینی، خلط یا خستگی همراه است. این واکسن که به نام LAIV یا FLUMIST خوانده می شود و مصرف آن برای افراد سالم بین دو تا 49 ساله و همچنین زنانی که باردار نیستند، توصیه می شود.

واکسن آنفلوانزا حاوی سه نوع ویروس است. ویروس( A(H3N2، ویروس فصلی عادی (A(H1N1 (منظور از H1N1 ویروس آنفلوانزای خوکی نیست) و ویروس B.

ویروس های موجود در واکسن آنفلوانزا تحت تأ;ثیر فاکتورهای مختلفی مانند مقاومت بدنی افراد (در سطح جهانی) و همچنین تخمین های دانشمندان درباره نوع و خصوصیات ویروس ها، متغیر است. پس از گذشت دو هفته از دریافت واکسن، آنتی بادی محافظ بدن در برابر عفونت ویروسی تولید می شود.

دکتر مصاحب متخصص کودکان در این زمینه می گوید: ویروس ها همیشه در حال تغییر شکل هستند یعنی ویروس های آنفلوانزای شایع سال قبل با ویروس های آنفلوانزای سال بعد تفاوت دارند. واکسن آنفلوانزا نیز از ویروس های آنفلوانزای شایع سال پیش تهیه می شود و از این رو بر ویروس های گذشته تأ;ثیرگذار است و اگر ویروس کشنده جدیدی پدیدار شود، واکسن های تولیدشده قبلی روی آن تأ;ثیر ندارد. به همین دلیل تاریخ اعتبار واکسن آنفلوانزا تنها یک سال است در حالی که برخی از انواع واکسن ها سه تا چهار سال تاریخ مصرف دارند.

● زمان مناسب تزریق واکسن

به گفته دکتر مصاحب بهترین زمان برای دریافت واکسن آنفلوانزا نیمه دوم شهریور یا نخستین روزهای فصل پاییز است. اگرچه می توان این واکسن را تا بهمن و اسفندماه نیز دریافت کرد، اما دریافت زودتر آن در مقابله با آنفلوانزا تأ;ثیرگذارتر است، زیرا دو هفته طول می کشد تا واکسن اثر کند.

افرادی که باید این واکسن را دریافت کنند؟

متخصصان دریافت واکسن آنفلوانزا را به افراد مستعد ابتلای بیماری و کودکان و سالمندان توصیه می کنند.

بطور کلی این افراد شامل: کودکان بالای شش ماه تا 19 ساله، زنان باردار یا زنانی که احتمال بارداری آنها در فصل آنفلوانزا وجود دارد. افراد 50 سال به بالا، افراد مبتلا به بیماری های مزمن ریوی مانند آسم، دیابت، بیماری قلبی، بیماری کبدی و کلیوی یا بیماری هایی مانند ایدز که سیستم ایمنی را ضعیف می کند، کارکنان مراکز بهداشتی و افرادی که با کودکان کمتر از شش ماه در ارتباطند (زیرا امکان واکسینه کردن این کودکان وجود ندارد).

افرادی که نباید از این واکسن استفاده کنند

تزریق خودسرانه واکسن آنفلوانزا باعث بروز مشکلات و عوارض متعددی خواهد شد.

افراد مبتلا به آلرژی مواد غذایی مانند تخم مرغ، افرادی که به ترکیبات موجود در واکسن واکنش نشان می دهند، افرادی که تا شش هفته پس از دریافت واکسن به سندرم (GBS) سندرم گلین باره مبتلا می شوند، کودکان کمتر از شش ماه، افرادی که دمای بدن آنها بالا است. به گفته دکتر مصاحب در افرادی که برای اولین بار از واکسن استفاده می کنند، این واکسن باید در دومرحله و با فاصله یک ماه تزریق شود. اماکسانی که قبلاً; واکسن آنفلوانزا را دریافت کرده اند، باید سالانه یکبار واکسن را تزریق کنند. همچنین میزان مورد نیاز برای کودکان زیر سه سال نصف دوز یعنی 25/0میلی لیتر از واکسن آنفلوانزای غیر فعال و برای کودکان بالای سه سال و بزرگسالان 5/0میلی لیتر است.

میزان تأ;ثیر این واکسن در پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا به عوامل متعددی مانند سن، وضعیت جسمانی و میزان شباهت بین ویروس یا ویروس های کشته شده موجود در واکسن با ویروس های منتشر شده بستگی دارد.

بنا به گفته متخصصان، واکسن آنفلوانزا دارای چهار نسل است که هر چه نسل پیشرفته تر باشد، کیفیت آن بیشتر و عوارض جانبی آن کمتر خواهد بود.

● اثرات جانبی واکسن تزریقی

دریافت واکسن به روش تزریقی گاهی با درد و تورم در ناحیه دست همراه است.

در برخی از افراد نیز علایم مشابه سرماخوردگی مانند عطسه، گرفتگی سطحی صدا، سر درد، آبریزش بینی، گلو درد، سرفه و درد گرفتن بدن طی یک یا دو روز پس از دریافت واکسن مشاهده می شود. همچنین در برخی از موارد تب خفیف نیز گزارش شده است.

● اثرات جانبی Flumist

اثرات جانبی این روش در کودکان، آبریزش بینی، سردرد، حالت تهوع، درد ماهیچه ها و تب است در حالی که این علایم در بزرگسالان آبریزش بینی، سردرد، گلودرد و سرفه گزارش شده است. این اثرات جانبی معمولاً; تنها یک روز طول می کشد اما گاهی با سینه پهلو، عفونت گوش، عفونت سینوسی و سایر مشکلات تنفسی نیز همراه می شود. برای کودکان استفاده از کمپرس آب گرم روی محل تزریق به منظور کاهش درد و تورم و همچنین استفاده از قرص استامینوفن یا بروفن برای تخفیف درد و پایین آمدن تب توصیه می شود.

پس از تهیه واکسن و قبل از تزریق آن باید واکسن تحت شرایط خاص حمل شود. دکتر مصاحب در این زمینه می گوید: پس از تهیه واکسن تا قبل از تزریق باید آن را حتماً; درون یخ یا کیسه یخ نگهداری کرد حتی اگر این زمان کوتاه باشد زیرا این واکسن در حرارت 25 درجه یا بالاتر تأ;ثیر خود را از ست داده و کیفیت آن کاهش پیدا می کند. دمای مناسب برای نگهداری واکسن بین چهار تا هشت درجه سانتیگراد است و واکسن نباید یخ بزند.

همانطور که گفته شد این واکسن تنها در برابر تعدادی از ویروس ها مقابله می کند و از این رو احتمال بیمار شدن بطور کامل از بین نمی رود و تنها تا 80 درصد کاهش پیدا خواهد کرد. افرادی که واکسن را دریافت کرده اند نیز به آنفلوانزای ضعیف مبتلا می شوند.

● آنفلوانزای خوکی

آنفلوانزای خوکی نوع شایع آنفلوانزا در سال جاری است که اگرچه واکسن آن در برخی کشورها ساخته شده اما هنوز مورد استفاده همگان قرار نگرفته است.

دکتر مصطفی عمیدی متخصص بیماری های عفونی درباره این بیماری می گوید: این بیماری ویروسی که به نام H1N1یا آنفلوانزای نوع A معروف است، در گذشته از خوک به خوک و بعد از خوک به انسان منتقل شده است اما اکنون تنها فقط از انسان به انسان منتقل می شود.

به گفته دکتر مصاحب این بیماری برای همه کشنده نیست و از هر 200 یا 300 نفر تنها یک نفر براثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می دهد که این احتمال در بچه های کم سن و سال یا افراد سن بالا و افراد بیمار بیشتر است. دکتر عمیدی در ارتباط با راه های انتقال بیماری می گوید: قطرات سرفه یا عطسه فرد بیمار از راه های انتقال بیماری هستند و برای پیشگیری از ابتلا باید فاصله جانبی تا 5/1 متر از فرد بیمار رعایت شده و از روبوسی و دست دادن با او پرهیز شود و از آنجایی که مدت عمر این ویروس در فضای آزاد بین دو تا هشت ساعت است باید پس از دست زدن به وسایل عمومی مانند در، پنجره، دستگیره، صندلی و... که باعث انتقال بیماری می شوند دست ها را با آب و صابون شست وشو داد.

علاوه بر این استفاده از وسایل مخصوص به خود، استراحت هنگام بیماری و گرفتن جلوی دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه از راه های پیشگیری از ابتلا هستند.