موج دوم آنفلوآنزای خوکی در راه است

حالا دیگر این آنفلوآنزای نوع A (خوکی) جای خود را بیش از پیش در میان مردم کشور ما باز کرده است. همه کم و بیش اطلاعاتی در مورد این بیماری دارند و دیگر کمتر کسی را می توان یافت که از آن بترسد. در هفته های اخیر با توجه به نزدیک شدن به روزهای بازگشایی مدارس، اخبار منتشر شده درباره تولید واکسن در جهان و ورود موج دوم بیماری به برخی کشورها، توجه مخاطبان بیش از پیش معطوف به این چند حوزه بوده است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم آخرین وضعیت آنفلوآنزای نوع A و تصمیمات نهایی مسوولان در این حوزه ها را از زبان دکتر محمدمهدی گویا رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت جویا شویم...

▪ آقای دکتر! با توجه به اخبار ضد و نقیض فراوان درباره تولید واکسن آنفلوآنزای خوکی، آیا در نهایت امسال به این واکسن دست خواهیم یافت یا نه؟

ـ امسال احتمال اینکه کشورها به واکسن دست پیدا کنند بسیار بعید است. فقط شاید بخشی از مردم در کشورهایی که کمپانی های اصلی تولیدکننده واکسن متعلق به آنهاست بتوانند امسال این واکسن را دریافت کنند. ضمن اینکه واکسن هنوز تایید نهایی سازمان بهداشت جهانی را نگرفته است. یعنی همین کشورهایی هم که در حال استفاده از این واکسن ها هستند، این کار را بدون تایید و مجوز سازمان بهداشت جهانی انجام می دهند. در واقع دو ماه پس از این واکسیناسیون ها سازمان جهانی بهداشت ایمن بودن و تاثیر آنها را بررسی و تایید خواهد کرد. آنچه که تاکنون در مورد واکسن های تولید شده به دست آمده این است که اثربخشی آن در مورد افراد بالای 65 سال کمتر از حدی است که انتظار می رفت ولی در مورد افراد 18 تا 64 سال اثربخشی خوبی داشته است. هنوز قضاوت در مورد واکسن ها زود است.

▪ برخی اخبار تولید واکسن آنفلوآنزای نوع A در چین و تایید آن را گزارش کرده بودند. آیا این خبر درست است؟

ـ نه؛; این واکسن هنوز در هیچ جای دنیا تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را ندارد. مطلبی که در مورد ساخت واکسن در چین بوده این است که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که از ساخت این واکسن استقبال می کنیم ولی در نهایت واکسن باید امتحان خود را پس دهد. یعنی روی عده ای به صورت آزمایشی مصرف شود تا بی خطر بودن و اثربخشی آن تایید شود. به طور مثال در حال حاضر در آمریکا، واکسن تولید شده روی 9 هزار نفر تست می شود تا نتایج در مورد دو فاکتور بی خطر بودن و اثربخشی تایید شود. بر اساس اطلاعات ما، هنوز هیچ واکسنی تاییدیه دریافت نکرده است.

▪ یکی دیگر از موضوعاتی که در هفته های اخیر مورد توجه بوده، ایمنی زایی علیه بیماری است. آیا ابتلای به بیماری در یک فرد در برابر ابتلای مجدد ایجاد ایمنی خواهد کرد؟

ـ مقاومت قطعی و کاملی در مورد این بیماری وجود ندارد. امکان دارد ژنوم ویروس بیماری تغییر کند و به این ترتیب امکان ابتلای مجدد به آن نیز وجود خواهد داشت.

▪ وضعیت مهدکودک ها و دستورالعمل مربوط به آنها در چه مرحله ای است؟

ـ یک دستورالعمل مشترک با همکاری وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی نوشته شده است. مواردی که مدنظر وزارت بهداشت بوده در آن آمده است و به محض تایید این دستورالعمل به وسیله سازمان بهزیستی به مرحله اجرا درخواهد آمد.

▪ چه محورهایی در این دستورالعمل مورد تاکید قرار گرفته است؟

ـ یکی از موارد، آموزش مسوولان مهدکودک ها بوده است. دوم آماده سازی مهدکودک ها از نظر امکانات مناسب برای پیشگیری از بیماری، مورد تاکید قرار گرفته است. سوم آموزش و اطلاع رسانی به والدین در این دستورالعمل گنجانده شده است. چهارم، فضاسازی مناسب در این مکان ها در دستور کار بوده است که در صورت برخورد با موارد بیماری، کودک مبتلا را به آن محل انتقال دهند تا توسط والدین به منزل انتقال پیدا کند.

▪ یعنی بحث تعطیلی مهدکودک ها در این دستورالعمل در نظر گرفته نشده است؟

ـ در حال حاضر این بحث مورد ملاحظه ما نیست، مگر شرایط ویژه ای به وجود بیاید. تاکید ما در حال حاضر بر این است که از ورود کودک بیمار به مهد حداقل تا یک هفته جلوگیری به عمل آید.

▪ آیا تدبیری برای مرخصی های ویژه برای مادرانی که کودک مبتلا به آنفلوآنزای خوکی دارند در نظر گرفته شده است؟

ـ فعلا زود است که بخواهیم در این مورد اعمال نظر کنیم. در حال حاضر سعی ما بر این است که برنامه ای اتخاذ کنیم به فعالیت های حرفه ای چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی آسیب نبیند.

▪ در مورد مدارس آخرین اقدامات چه بوده است؟

ـدر مورد مدارس دستورالعمل مشترکی با آموزش و پرورش تهیه کردیم که این دستورالعمل به سراسر کشور ابلاغ شده است. در این دستورالعمل 5 گروه مورد توجه قرار گرفته اند،

1) اول: مدیریت مدرسه، برای آموزش و اطلاع رسانی والدین و دانش آموزان و همچنین برای فضاسازی مناسب در داخل مدرسه و تامین امکانات مناسب برای پیشگیری.

2) دوم: معلمان؛; معلمان باید بدانند چگونه از خود مراقبت کنند و چه آموزش هایی به دانش آموزان بدهند وچه طور با بررسی علایم ساده، به بروز بیماری در فرد شک کنند و او را به فضایی غیر از فضای کلاس (که در نظر گرفتن آن هم در دستورالعمل آمده) برای انتقال توسط والدین به منزل هدایت کنند.

3) سوم: مراقبان بهداشت هستند که نقش مهمی در این امر در مدارس دارند.چهارم: والدین هستند و پنجم خود دانش آموزان هستند که به آنها آموزش داده می شود که با رعایت یک سری اصول ساده از انتقال بیماری جلوگیری کنند و علایم ساده این بیماری را بشناسد.

▪ با توجه به اینکه این بیماری از 24 ساعت پیش از بروز علایم، از فرد مبتلا قابل انتقال است، فکر می کنید این غربالگری بعد از بروز علایم، مؤ;ثر است؟

ـ این کار تاثیر فراوانی در جلوگیری از انتشار بیماری دارد. همان چند ساعت که علایم بیماری ظاهر می شود، اوج بیماری زایی است. قدرت انتقال بیماری در فردی که علایم بیماری را بروز داده نسبت به کسی که به این مرحله نرسیده 4 تا 5 برابر بیشتر است.

▪ آیا در مورد تعطیلی مدارس هم تدبیری اندیشیده شده است؟

ـ در حال حاضر برای تعطیلی مدارس برنامه خاصی وجود ندارد مگر اینکه شرایط ویژه ای به وجود بیاید.

▪ چه توصیه هایی در مورد پیشگیری از انتقال بیماری در دانش آموزان دارید؟

ـ موارد بهداشتی و مراقبتی همان تاکیدهای گذشته بر رعایت بهداشت فردی است. شست و شوی مکرر دست ها با آب و صابون، همراه داشتن دستمال و لیوان، دفع دستما ل های آلوده در ظرف های زباله دردار و رعایت فاصله ایمن با فرد مبتلا (1 تا 2 متر)، از جمله نکاتی است که باید در مورد جلوگیری از انتقال بیماری رعایت شود.

▪ در چند هفته اخیر صحبت های فراوانی در مورد شروع موج دوم بیماری آنفلوآنزای خوکی در رسانه ها مطرح است. ماهیت این موج دوم چیست و از چه زمانی شروع می شود؟

ـ پس از پایان موج اول بیماری معمولا یک فاصله زمانی در گسترش بیماری ایجاد می شود که در این فاصله 1 تا 2 ماهه ممکن است موارد بیماری کاهش پیدا کند و پس از آن دوباره بیماری شروع به گسترش می کند.شدت بیماری ممکن است در موج دوم بیماری، فرقی با موج اول نداشته باشد و یا ممکن است شدیدتر از موج اول باشد اما پیش بینی آن در حال حاضر سخت است. انتظار داریم که در موج دوم آنفلوآنزای نوع A شدیدتر باشد ولی این یک امر قطعی نیست.

▪ با توجه به اینکه موج دوم بیماری در برخی از کشورها آغاز شده، آیا برنامه خاصی برای مواجهه با آن صورت گرفته است یا خیر؟

ـ برنامه های اتخاد شده برای موج دوم آنفلوآنزای نوع A تفاوت خاصی با برنامه های کنترل موج اول این بیماری ندارد. موج دوم بیماری تنها در کشورهای کمی شروع شده و انتظار می رود طی هفته های آینده گسترش پیدا کند. در این مرحله اگر شرایط بیماری تغییر بکند و بیماری شدیدتر شود، باید تصمیمات جدیدی در مورد آن اتخاذ شود.