رینیت آلرژیک

● تعریف :

رینیت به التهاب غشاهای مخاطی بینی گفته می شود که خود را با علایمی مثل عطسه ‍‍‍،احتقان و خارش بینی و آبریزش بینی ، نشان می دهد . چشم ها ، گوشها ، سینوسها و گلو هم ممکن است درگیر شوند.آلرژی،شایعترین علت ایجاد رینیت است که در 20 درصد افراد جامعه به وجود می آید.این بیماری فاقد عارضه ایست که زندگی انسان را تهدید کند ولی باعث تحمیل هزینه های گزاف میشود به طوری که هزینه ای که به افراد مبتلا در سال تحمیل می شود،حدود 5 بیلیون دلار تخمین زده شده است.

● مکانیسم ایجاد بیماری :

علایم رینیت آلرژیک به علت آزاد شدن یکسری مواد توسط سلولها بوجود می آید.این مواد باعث تحریک غدد ترشح کننده موکوس بینی و همچنین اتساع عروق بینی می شوند.در نتیجه،احتقان و آبریزش بینی ممکن است به وجود آید.

اثرات سیستمیک و عمومی این مواد عبارتند از :

▪ خستگی

▪ خواب آلودگی

▪ گیجی.

● شیوع و عوارض

درصد کلی شیوع آن 20 درصد است و در بین جوامع مختلف،متفاوت می باشد.(احتمالا به علت وجود آلرژنهای مختلف و تفاوتهای آب و هوایی).این بیماری در کودکی در بین پسر بچه ها شایعتر است ولی درسن بلوغ،شیوع آن در هر دو جنس یکسان می شود.رینیت آلرژیک،ممکن در هر سنی رخ دهد،ولی میانگین سنی آن 8تا 11سال است. این بیماری اغلب با برخی بیماریها از قبیل آسم،عفونت گوش میانی،سینوزیت،پولیپ بینی و احتقان های آلرژیک صلبیه، همراه است.

● علل ایجاد کنندةرینیت آلرژیک و انواع آن

علت ایجاد کنندة آن بر حسب اینکه بیماری به صورت دوره ای یا فصلی باشد،متفاوت است.در نبود علایم پوستی یا گوارشی،آلرژی غذایی می تواند یکی از علل نادر آن باشد. در مواردی که بیماری فصلی باشد،گردةگلها و کپک ها می توانند عامل آن باشند.اگر رینیت به صورت مداوم باشد،غالباْْْ به علت آلرژن های خانگی (ذرات گرد و غبار و حیوانات خانگی)است ولی می تواند توسط آلرژن های خانگی هم به وجود آید. رینیت آلرژیک های منفرد، به علت برخورد متناوب با آلرژن ها رخ می دهد که بیشتر به علت تماس با حیوانات خانگی یا گردة گلها می باشد. یک نوع دیگر رینیت آلرژیک،رینیت شغلی است که به علت برخورد با آلرژن ها در محل کار رخ می دهد و بیشتر درافرادی که با حیوانات سر و کار دارند یا کارگران و کشاورزان دیده میشود.

تشخیص های افتراقی که ممکن است خود را شبیه به رینیت آلرژیک نشان دهند:

1) سینوزیت های حاد و مزمن

2) رینیت غیرآلرژیک

3) رینیت به علت تحریک عصب واگ

4) سندرم مژة بی حرکت

5) ترشح مایع مغزی-نخاعی

6) پولیپ های بینی

ارزیابیهای آزمایشگاهی که در مورد رینیت آلرژیک می توان انجام داد:

1) تست های آلرژی

2) اندازه گیری ایمنو گلوبولین های سرم

3) اندازه گیری ایوزینوفیل های خونی(نوعی گلبول سفید که در آلرژی ها دخیل است)

4) رادیوگرافی: می تواند کمک کننده باشد ولی برای قطعی کردن تشخیص به کار نمی رود.

5) سی تی اسکن سینوسها

6) MRI

7) سیتولوژی مخاط بینی

● درمان و مراقبت های پزشکی:

اهداف درمانی عبا رتند از:

1) کنترل آلرژن های داخلی و خارجی

2) دارو درمانی

3) ایمنوتراپی

اکثر موارد رینیت آلرژیک به دارو درمانی پاسخ می دهند.در مواردی که علایم خفیف است،می توان با آنتی هیستامین های خوراکی فرد را درمان کرد.در کسانی که علایم را به صورت مزمن دارند اسپری های کورتون مفید است.آنتی هیستامین های نسل دوم به علت اینکه نسبت به آنتی هیستامین های نسل اول،فاقد عارضة خواب آلودگی هستند؛;بهتر توسط افراد بیمار پذیرفته می شوند.

● داروها:

1) آنتی هیستامین های نسل دوم:

این داروها علایم رینیت آلرژیک را از بین می برند ولی احتقان بینی را از بین نمی برند.بیشتر برای از بین بردن علایم فصلی یا منفرد استفاده می شوند.

این دارو ها عبارتند از:

ـ ستی ریزین

ـ فگزوفنادین

ـ لوراتادین

ـ ترفنادین

2) مهارکننده های گیرنده های لکوترین: مونته لوکاست

3) آنتی هیستامین های نسل اول:

دارای عارضة خواب آلودگی و برخی اوقات در دراز مدت،اختلالات شناختی هستند.

این داروها عبارتند از:

ـ کلرفنیرامین

ـ دیفن هیدرامین

ـ هیدروکسی زین

4) ضداحتقان ها: از طریق اثر بر عروق مخاطی باعث کاهش خونرسانی و انقباض عروق می شوند.از عوارض آنها می توان به اضطراب، بی خوابی، و گاهی اوقات افزایش ضربان قلب اشاره کرد(بخصوص در مورد پزودوافدرین).این داروها در درمان آسم تاء ثیری ندارند.

5) کورتونهای استنشاقی: از آنها می توان به صورت تک درمان هم استفاده کرد و به همراه سایر دسته های دارویی اثرات خوبی در درمان رینیت آلرژیک دارد.از عوارض آنها می توان به حساسیت موضعی و خون دماغ شدن اشاره کرد.

برخی از این داروها عبارتند از:

ـ بکلومتازون

ـ بودزوناید

ـ فلوتیکازون

6) آنتی هیستامین های استنشاقی: آزلاستین

7) کورومولین داخل بینی: سدیم کرومو.لین

8) داروهای آنتی کولینرژیک داخل بینیمثل: ایپراتروپیوم بروماید، که در رینیت آلرژیک و رینیت وازوموتور(غیر آلرژیک) ، می توانند باعث کاهش آبریزش بینی شوند.

● عوارض بیماری:

از عوارض این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

▪ عفونت گوش میانی(اوتیت)

▪ اختلال کارکرد شیپور استاش

▪ سینوزیت های حاد و مزمن.

● حرف ها و توصیه های پایانی:

روش اصلی درمان بیمیاری تشخیص آلرژنها و دوری از آن می باشد.لذا نکات زیر می توانند کمک کننده باشند:

1) پوشاندن بالش و تشک با پوشش های پلاستیکی

2) خذف آلرژن های غذایی مثل:شکلات، تخم مرغ، ماهی، گوجه فرنگی، توت فرنگی و عسل.

3) جدا کردن محل زندگی و نگهداری حیوانات

4) عدم مصرف مواد آرایشی حساسیت زا

5) عدم استفاده از رختخواب پشمی

6) تهویة مناسب محل زندگی و کار

7) جارو کردن محل زندگی با جاروی برقی

8) شستشوی بینی با نرمال سالین سه بار درروز که می تواند کمک کننده باشد.

9) مصرف داروی تجویز شده توسط پزشک و زیر نظر وی.