پروستات غده ای است در آقایان که به اندازه یک گردو می باشد . این غده مایعی ترشح می کند که به هنگام انزال اسپرم به آن اضافه می شود . پروستات درست زیر مثانه قرار دارد . این غده قسمت بالای پیشابراه را در برمی گیرد . پیشابراه مجرایی است که ادرار را از مثانه و از طریق آلت تناسلی به بیرون هدایت می کند . بیشتر آقایان از غده پروستات بی خبرند مگر آنکه مشکلی ایجاد کند !
چون این غده می تواند منشأ; مشکلاتی برای آقایان باشد .
بسیاری از اختلالات ، پروستات را بزرگ می نماید که این امر می تواند موجب مسدود شدن پیشابراه گردد . این انسداد مانع عبور ادرار شده و سلامتی - و گاهی زندگی - را تهدید می کند .
هر مردی ممکن است دچار این اختلال شود .
در سن 50 سالگی پروستات اغلب آقایان بزرگ می شود ولی این اختلال می تواند در مردان جوانتر نیز ایجاد شود.
معاینات منظم می تواند به تشخیص اختلالات پروستات را آشکار نماید .
معاینه می تواند قبل از بروز علایم به شناسایی مشکلات پروستات کمک کند . وقتی اختلالات پروستات به موقع تشخیص داده شود ، درمان قطعی اکثر آنها امکان پذیر است .
ممکن است مشکلات مذکور وخیم باشند .
علایم پروستات ممکن است نشان دهنده یک مسأ;له ساده یا یک سرطان خطرناک باشد .
رسیدگی پزشکی فوری گاهی ضروری می باشد .
اگر مراقبت پزشکی به تأ;خیر افتد ممکن است مسأ;له پروستات بدتر شود .
● سه نوع بیماری پروستات وجود دارد
1) بزرگی ( هیپرپلازی ) خوش خیم پروستات ( بزرگ شدن غیرسرطانی پروستات است )
بافت پروستات بزرگ و متورم شده و نهایتاً; جریان خروج ادرار را قطع می کند ، در نتیجه ادرار درون مثانه باقی می ماند . بزرگی خوش خیم پروستات معمولاً; در مردان بالای 60 سال رخ می دهد ( مردان زیر 50 سال ندرتاً; دچار آن می شوند ) . علت غالب بزرگ شدگیهای پروستات بزرگی خوش خیم می باشد .
عوارض احتمالی عبارتند از :
ـ مثانه ضعیف و ممکن است متسع و به سایر اعضای بدن فشار وارد کند .
ـ التهاب مثانه ( سیستیت ) که به علت عفونت ناشی از خروج ناکامل ادرار ایجاد می شود .
ـ ممکن است آسیب کلیه و گردش خون تصفیه نشده در بدن به دلیل پس زدن ادرار از مثانه به کلیه به وجود آید .
▪ علایم و نشانه ها عبارتند از :
ـ نیاز مکرر به تخلیه ادرار به ویژه در شب
ـ نیاز مبرم اضطراری به ادرار کردن
ـ دشواری در آغاز ادرار
ـ جریان کم فشار ادرار
ـ چکیدن یا قطره قطره آمدن غیرطبیعی ادرار
ـ احساس پربودن مثانه ولی ناتوانی در ادرار کردن
▪ درمان
احتمالاً; عبارتست از :
ـ درمان دارویی به تحلیل رفتن بافت پروستات یا شل شدن عضلات کمک می کند .
ـ جراحی برای برداشتن بافت اضافی پروستات و کاهش فشار بر پیشابراه انجام می شود .
ـ اتساع با بادکنک که در آن بادکنک در داخل پیشابراه قرار داده می شود و متورم می شود تا پیشابراه را گشاد نماید .
ـ درمانهای جدید شامل جراحی لیزری ، جراحی کرایو ( منجمد کردن بافت پروستات ) و درمان گرمایی یا میکرویو ( حرارت دادن بافت پروستات یا میکروویو ) می باشد .
▪ گوش به زنگ باشید
علایم حتی بدون درمان ممکن است در نهایت بهبود یابند . آقایانی که می خواهند گوش به زنگ بوده و آماده باشند باید حداقل سالی یک بار با معاینه عمومی خود را بررسی کنند .
در صورتی که بیمار دچار عوارض زیر شود نباید معطل شده و بلافاصله باید بررسی شود :
ـ خونریزی
ـ عفونت های مکرر مجرای ادرار
ـ فشار معکوس روی کلیه
ـ دشواری در ادرار کردن
2) پروستاتیت همان التهاب پروستات است .
ـ التهاب پروستات می تواند حاد یا مزمن باشد و در هر سنی مردان را مبتلا سازد .
▪ پروستاتیت حاد
ـ وقتی رخ می دهد که پروستات ناگهان ملتهب شود .
ـ گر چه این مورد نادر است ولی می تواند موجب عفونت چرکی و بند آمدن ادرار در موارد وخیم شود .
▪ پروستاتیت مزمن
التهاب مکرر یا دراز مدت پروستات است . این التهاب از التهاب حاد پروستات شایع تر است و معمولاً; مانند آن وخیم نیست . التهاب حاد پروستات ممکن است به التهاب مزمن تبدیل شود .
▪ علایم و نشانه ها
عبارتند از :
الف) حاد
ـ فشار
ـ تب
ـ ترشح از آلت تناسلی
ـ تکرار ادرار
ب) مزمن
ـ درد به هنگام نعوظ آلت یا انزال
ـ درد در ناحیه شرمگاهی ، کمر ، کشاله ران و اندامهای تناسلی
ـ کاهش میل جنسی
ـ انزال زود رس
▪ عواقب احتمالی التهاب پروستات عبارتند از :
ـ بزرگ شدن پروستات
ـ تنگی پیشابراه
ـ کندی یا بند آمدن ادرار
ـ سایر مشکلات جدی مجرای ادرار
▪ درمان
عبارتست از :
الف) دحاد
ـ آنتی بیوتیک های خوراکی
ـ تخلیه با سوند
ـ تخلیه با عمل جراحی ( در موارد وخیم )
ب) مزمن
ـ درمان با آنتی بیوتیک ها
ماساژ پروستات برای افزایش تخلیه
ـ جراحی ( در صورتی که داروها و ماساژ اثر بخش نباشند ) .
درمان بسته به بیماری و بیمار تغییر می کند .
ـ آمیزش برای افزایش تخلیه پروستات پیشنهاد می شود . لگن آب گرم و مصرف نکردن ادویه جات نیز توصیه می شوند .
3) سرطان پروستات
ـ جدی ترین بیماری پروستات است .
ـ این شکل از سرطان در میان آقایان کمتر از 40 سال نادر است ولی در آقایان بالای 60 سال شایع می باشد ، علت این بیماری نامشخص است .
دو نوع اصلی سرطان پروستات عبارتند از :
الف) با پیشروی کند
این سرطان آن قدر آرام پیشروی می کند که معمولاً; موجب مرگ زودرس نمی شود . در آقایان مسن تر درمان غالباً; غیر ضروری است یا توصیه نمی شود .
ب) با پیشروی سریع
سلولهای سرطانی به سرعت رشد کرده و از پروستات به اندامهای دیگر پیشروی کرده موجب آسیب بیشتر می شوند .
▪ سلولهای سرطانی
به بافت طبیعی پروستات هجوم آورده ، آنرا تخریب کرده و جایگزین آن می شوند . اگر سرطان تشخیص داده نشود ممکن است به سایر قسمتهای بدن انتشار یابد .
▪ علایم
عبارتند از :
ـ درد در ناحیه لگن ، کمر ، رانها
ـ تورم در ناحیه لگن ، پشت ، رانها
ـ علایم مهمی نظیر جریان ادرار ضعیف ، دردناک ، وقفه دار یا با شروع آهسته ، وجود خون در ادرار
ـ نشانه های عمومی سرطان که ممکن است مربوط به سرطات پروستات نیز باشند عبارتند از : تهوع ، استفراغ ، درد ممتد ، کاهش شدید وزن و خستگی .
▪ درمان
شامل یک یا چند روش ذیل می باشد :
ـ جراحی - برداشتن پروستات برای جلوگیری از انتشار سرطان
ـ پرتو درمانی - درمان با پرتوهای X برای از بین بردن غده
ـ هورمون ( از جمله استروژن ) برای کند کردن انتشار سرطان
ـ اگر سرطان به موقع تشخیص داده شود درمان آن امید بخش است .
▪ بیماریهای پروستات چگونه تشخیص داده می شوند ؟
ابتدا دکتر در مورد علایم و سابقه پزشکی شما سیوال می کند سپس ممکن است :
ـ معاینه مقعدی
با پوشیدن یک دستکش لاستیکی از طریق دیواره راست روده پروستات شما را احساس می کند . او می تواند توده ها ، تورم یا ناراحتی که نشانگر بیماری باشد را تشخیص دهد . گر چه بسیاری از آقایان از انجام معاینه مقعدی طفره می روند ولی این معیانه فقط ناراحتی مختصری ایجاد کرده و تنها چند ثانیه طول می کشد .
ـ آزمایش آنتی ژن ویژه پروستات در خون ( PSA )
پروستات بزرگ شده یک پروتیین را به میزان بیشتری ترشح می کند . این آزمایش میزان آن پروتیین را در خون اندازه می گیرد . این آزمایش 001٪ دقیق نیست و ممکن است همراه با سایر آزمایشات مورد استفاده قرار گیرد .
ممکن است لازم باشد آزمایشات دیگری انجام شود
برای مثال ممکن است دکتر شما :
ـ دستور انجام آزمایش سیستوسکوپی ، سی تی اسکن یا MRI را بدهد تا درون پیشابراه و پروستات را ببیند .
ـ قدرت جریان ادرار را اندازه بگیرد .
▪ انواع جراحی های پروستات
قبل از توصیه به جراحی ، دکترتان عوامل بسیاری نظیر بیماری ، سن ، سلامتی عمومی شما را در نظر می گیرد .
ـ تراشیدن پروستات از طریق ( پیشابراه TURP )
این نوع جراحی شیوه مؤ;ثری برای درمان بزرگی خوش خیم مختصر تا متوسط می باشد . جراح یک لوله از طریق پیشابراه وارد می کند و بافت پروستات را با دستگاه خاصی برمی دارد . ممکن است لازم باشد 3-5 روز در بیمارستان بمانید .
ـ پروستات برداری باز
این روش جراحی در موارد پیشرفته تر بیماری پروستات انجام می شود . این روش شامل برش و برداشتن غده یا بخش بزرگ شده پروستات می باشد . در بعضی موارد تمامی پروستات برداشته می شود ( پروستات برداری کامل ) . این روش جراحی معمولاً; مستلزم چند روز بستری شدن در بیمارستان می باشد .
ـ برش گردن مثانه
همچنین این روش به نام برش ( پروستات از طریق پیشابراه TUIP معروف است ) این روش جدید شبیه به روش تراشیدن از طریق پیشابراه است . اختلاف آن این است که در این روش از ایجاد برش های کوچکی در پروستات استفاده می وشد که فشار وارد بر پیشابراه را کم می کند . هیچ بافتی برداشته نمی شود و ممکن است نیازی به بستری شدن نباشد .
در مورد خطرات و فواید جراحی پروستات با دکترتان مشورت کنید .
▪ درمان بیماری پروستات و زندگی جنسی شما
ناتوانی جنسی ( ناتوانی در نعوظ ) یا کاهش میل جنسی می تواند عوارض جانبی درمان بیماری پروستات باشد . علت آن ممکن است :
ـ روانی باشد
بیمار ممکن است در مورد ناتوانی جنسی پس از جراحی نگران باشد - یا از بروز درد در آلت تناسلی اش بترسد . این نگرانیها می تواند در کارکرد آمیزشی بیمار اختلال ایجاد کند ، ولی این مسیله معمولاً; موقتی است .
ـ جسمانی باشد
احتمال خطر ناتوانی جنسی در جراحی پروستات به روش TURP و TUIP کم است . این ناتوانی غالباً; از عوارض جانبی پروستات برداری باز می بشد . زیرا اعصابی که فعالیت آلت تناسلی را کنترل می کنند ممکن است در طی جراحی آسیب ببیند . امروزه در بعضی بیمارستانها در جراحی های پروستات برداری باز از روش جدا کردن دقیق اعصاب استفاده می کنند ، با این وجود هورمون درمانی نیز میتواند باعث ناتوانی جنسی و کاهش تمایلات جنسی گردد .
ـ عقیم شدن
( ناتوانی در پدر شدن ) عموماً; تنها نتیجه ویژه برداشتن پروستات است . این بخاطر آن است که با برداشتن پروستات به جای آنکه اسپرم از طریق پیشابراه تخلیه شود در مثانه تخلیه می گردد . اما باید توجه داشت که میل جنسی تحت تأ;ثیر قرار می گیرد .
اقداماتی برای پیشگیری از مشکلات پروستات انجام دهید .
شما می توانید احتمال ابتلا به بیماری پروستات را کاهش دهید .
▪ بخاطر داشته باشید که :
ـ به طور منظم چکاپ کنید
کلیه آقایان بالای 40 سال در معرض ابتلا به بیماری پروستات هستند . اگر در مورد اختلالات پروستات نگران هستید یا دچار علایم آن شده اید معاینه عادی مقعدی و آزمایش آنتی ژن خون ویژه پروستات را انجام دهید .
آقایانی که در گروههای پر خطر ابتلا به بیماری قرار می گیرند نیز باید معاینات ( چکاپ ) منظم داشته باشند . این افراد شامل آقایانی که پدر یا برادر آنها دچار بیماری پروستات شده اند ، می باشد .
ـ مراقب سلامتی خود باشید
شما می توانید از بیماریهای پروستات جلوگیری کنید به شرطی که :
یک برنامه غذایی متعادل داشته باشید - برنامه ای که از نظر مصرف میوه ، سبزیجات ، غذاهای کم چربی غنی باشد .
ـ از تماس با تشعشع خودداری کنید .
ـ سیگار را ترک کنید ( اگر سیگار نمی کشید ، کشیدن سیگار را شروع نکنید ) .
ـ از بی بند و باری جنسی خودداری کنید ( بیماریهای پروستات ممکن است ناشی از میکروبهایی باشند که در طی آمیزش منتقل می شوند ) .
▪ منابعی برای گرفتن کمک و اطلاعات
ـ از منابع زیر می توانید اطلاعات بیشتری درباره درمان و مسایل پروستات به دست آورید
ـ جراح متخصص کلیه و مجاری ادراری
ـ مطلع ترین فرد در مورد مسایل پروستات و جراحی و عوارض مربوط است .
ـ بیمارستانهای تخصصی
ـ که بخش جرای کلیه داشته می توانند اطلاعات خوبی در اختیار شما بگذارند .
ـ کتاب اول و کتاب سفید
ـ آدرس و تلفن اورولوژیست و مراکز جراحی پروستات از طریق پیشابراه را به شما می دهند .
ـ در مورد مشکلات جنسی خود کمک بگیرید
ـ اگر بعد از جراحی دچار ناتوانی یا مشکلات جنسی دیگر شده اید ، از پزشک خود بپرسید که از کجا می توانید کمک بگیرید .
ـ پس اغلب مشکلات پروستات را می توان درمان کرد
ـ اگر سن شما بالای 40 است هر ساله برای آزمایش پروستات اقدام کنید .
ـ از حقایق مربوط به بیماریها و درمان پروستات آگاه شوید .
ـ علایم بیماری پروستات را بشناسید .
ـ در صورت بروز علایم با یک دکتر مشورت کنید .
میکرو فارس