اساسا مسوولیت برنامه های تعلیم و تربیت دانش آموزان در مدارس کاری جمعی و گروهی است که معلمان تربیت بدنی نیز در آن نقش تعیین کننده ای دارند. مدیران مدارس نیز به عنوان یکی از اعضای تیم تعلیم و تربیت دانش آموزان وظیفه دارند زمینه های مساعد را برای اجرای مطلوب تربیت بدنی در مدارس فراهم آورند. در این ارتباط، آنان باید ضمن پیش بینی امکانات فیزیکی لازم برای اجرای برنامه های تربیت بدنی و اختصاص دادن زمان کافی به هر دو بخش فعالیت های ورزشی فوق برنامه و متن برنامه (برنامه درسی) بر آنان نظارت منطقی داشته باشند؛ یعنی نه تنها مدیران باید از نقش و اهمیت تربیت بدنی در رشد یکپارچه دانش آموزان آگاهی کامل داشته باشند و بر این اساس به تربیت بدنی و نیاز های آن به حد کافی توجه نمایند، بلکه باید تلاش کنند تا امکانات ورزشی و فضای مدرسه علاوه بر ساعات موظف درسی، در ساعات تعطیلی در صورت لزوم در اختیار فوق برنامه تربیت بدنی دانش آموزان قرار گیرد. مدیران همچنین موظفند تا پیش بینی های لازم را برای ایمن سازی فضاهای ورزشی انجام دهند و نظارت هماهنگ با قوانین و مقررات را بر کمیت و کیفیت آنها داشته باشند.
تامین وسایل و امکانات مصرفی و نگهداری و رفع نواقص مربوط به این وسایل و همچنین پیش بینی های لازم برای توسعه و بهبود امکانات از دیگر وظایف مدیران است. هیچ یک از معلمان مدارس حتی معلمان تربیت بدنی نمی تواند در این زمینه به اندازه مدیران، مفید، موثر و کارآمد باشد. برای انجام هر چه بهتر چنین وظیفه ای مدیران باید به اهمیت پدیده تربیت بدنی و اثرات مفید آن اعتقاد کافی داشته باشند. بدیهی است در غیر این صورت معلمان مدارس مجبورند با حداقل امکانات که به مرور زمان، از کمیت و کیفیت آنها کاسته می شود، اکتفا کرده و برنامه های خود را اجرا نماید. پیش بینی و روابط عمومی مناسب برای اطلاع رسانی موثر از فعالیت های ورزشی مدارس به عموم مردم و به ویژه والدین دانش آموز تشکیل کمیته ای تخصصی برای ارزیابی محتوا و کمیت برنامه های تربیت بدنی مدارس در مقاطع مختلف به منظور نقد و بررسی برنامه ها و حذف برنامه های ناموفق و جایگزین کردن برنامه های مناسب ازجمله وظایف مدیران مدارس است.
همچنین مدیران مدارس باید برای ایجاد و توسعه امکانات ضروری برای دانش آموزانی که محدودیت و مشکلات جسمانی دارند، آمادگی کامل داشته باشند. دانش آموزان مدارس بدانند که طبق قانون حق استفاده از برنامه های ویژه تربیت بدنی و مطابق با نیازهای خود را دارند. در نهایت مدیران مدارس موظفند دایما با والدین دانش آموزان در ارتباط باشند و تلاش کنند آن گروه از والدینی راکه به بهانه های مختلف از شرکت فرزندان خود در فعالیت ورزشی جلوگیری می کنند، قانع نمایند. با دعوت کردن به دیدن برنامه های ورزشی مدرسه، آنان را به همکاری با اجرای بهتر این برنامه ها ترغیب نمایند. مدیران باید از نقش و اهمیت تربیت بدنی در رشد یکپارچه دانش آموزان آگاهی کامل داشته باشند. مدیران مدارس نیز به عنوان یکی از اعضای تیم تعلیم و تربیت دانش آموزان وظیفه دارند زمینه های مساعد را برای اجرای مطلوب تربیت بدنی در مدارس فراهم آورند.
● نقش والدین در پیشبرد برنامه های تربیت بدنی مدارس
علاوه بر مدیران و معلمان ورزش، والدین نیز می توانند نقش تعیین کننده ای در حمایت از مدارس برای اجرای موثر برنامه های تربیت بدنی داشته باشند. اگر چه معمولا والدین با تهیه لباس و لوازم اولیه مورد نیاز فرزندان خود با برنامه های تربیت بدنی و ورزشی مدارس همکاری می کنند، اما باید اذعان کرد که این تمام وظیفه والدین نیست؛ بلکه تنها بخش کوچکی از وظایف آنان است. والدین نیز مانند مدیران، معلمان و سایر دست اندرکاران باید از اهداف تربیت بدنی و نقشی که این پدیده سازنده در رشد و تکامل فرزندانشان دارد، مطلع باشند و با تشویق آنان به شرکت در فعالیت های بدنی و ورزشی مدرسه، فرصت های بیشتری را برای فعال بودن آنان فراهم آورند. به این ترتیب، ضمن آنکه از ممانعت غیرمنطقی فرزندان خود در شرکت به فعالیت های بدنی اجتناب می کنند، می توانند با معلمان تربیت بدنی در اجرای برنامه های ورزشی و حرکتی فرزندانشان همکاری کنند. همچنین والدین می توانند با شرکت در فعالیت های ورزشی و بهره مند شدن از مزایای جسمانی و روانی آن، خود نیز الگویی مناسب برای فرزندانشان باشند.
علاقه مند شدن والدین به ورزش می تواند انگیزه های لازم را برای زیر نظر داشتن فعالیت های ورزشی فرزندان خود در مدرسه تقویت کند. به طور کلی، باید پذیرفت که معلمان تربیت بدنی برای درک بهتر دانش آموزان و نیازهای ورزشی و حرکتی آنان، به کمک والدین احتیاج دارند. همکاری و هماهنگی والدین با مدرسه به ویژه معلمان تربیت بدنی می تواند کمک بزرگی به درک بهتر آنان توسط مسوولان و معلمان مدرسه نماید. به بیان دیگر، چنانچه والدین به این نتیجه برسند که اهداف معلم تربیت بدنی به همراه سایر معلمان و مسوولان مدارس مانند اعضای خانواده کمک به دانش آموزان و ارتقای سطح سلامت جسم و روان آنان است، می توانند نقش موثرتر و مفیدتری را در تعلیم و تربیت کلی فرزندان خود داشته باشد.
منور دریا قلی بیگی
روزنامه کارگزاران